Ένα κρύο απόγευμα επισκεφθήκαμε το 1ο Σχολείο Δεύτερης Ευκαιρίας στη Νεάπολη. Εκεί, μας υποδέχτηκαν, η διευθύντρια, το διδακτικό προσωπικό που μας καλωσόρισε στις αίθουσες διδασκαλίας και οι εκπαιδευόμενοι. Καθημερινοί άνθρωποι που παρά τις δυσκολίες που αντιμετώπισαν άδραξαν  μια δεύτερη, συνειδητή ευκαιρία που τους άλλαξε τη ζωή. 

«Ήταν όνειρο ζωής για μένα. Δεν μπορούσα να σπουδάσω όταν το ήθελα καθώς δόθηκε προτεραιότητα στο σύζυγο. Όταν, όμως,  μου παρουσιάστηκε εκ νέου μια δεύτερη ευκαιρία, θεώρησα σκόπιμο κι εγώ και τα παιδιά μου τα οποία είναι 40 και 32 ετών αντίστοιχα να γίνει πραγματικότητα. Μου είπαν χαρακτηριστικά «Μαμά, θα πας», μας εξομολογείται η κ. Σ.Σ., η οποία μας περιμένει από ώρα για να μας μιλήσει. Έχει ήδη αποφοιτήσει από το 1ο Σχολείο Δεύτερης Ευκαιρίας στη Νεάπολη και συνεχίζει στο ΕΠΑΛ. «Ξεκίνησα δειλά, η διευθύντρια,  με στήριξε πολύ, θυμάμαι να κλαίω στην αγκαλιά της. (...) Όλοι οι καθηγητές με υποδέχτηκαν με τον καλύτερο τρόπο, τους λατρεύω. Τώρα που αποφοίτησα δεν θέλω να τους αποχωριστώ, έρχομαι συχνά και τους βλέπω. Με έπεισαν να συνεχίσω και στο Λύκειο! Άλλαξε η ζωή μου, είμαι ευτυχισμένη. Θα δώσω και πανελλήνιες, είμαι αποφασισμένη να το κάνω. Θέλω να γίνω βρεφονηπιοκόμος, όχι για να δουλέψω, αν και μέλημα των ανθρώπων που έρχονται εδώ είναι η δουλειά, το κάνω ως δώρο στον εαυτό μου και φυσικά για να κάνω περήφανα τα παιδιά μου». Η κ. Σ.Σ. πάντα κουβαλούσε μέσα της το απωθημένο για το απολυτήριο, για τη γνώση, τη μάθηση. «Ο σύζυγός μου σπούδασε Φυσικομαθηματικός. Στις παρέες μας όταν μιλούσα, είχα ανασφάλεια, ρωτούσα αν αυτό που έλεγα ήταν σωστό. Εκείνος πάντα με καθησύχαζε αλλά εγώ έτσι ένιωθα. Όταν μια μέρα, λοιπόν, μετά το χαμό του συζύγου, ο μεγάλος γιος μού μίλησε για το Σχολείο Δεύτερης Ευκαιρίας, πήρα τη μεγάλη απόφαση. Έλεγα συχνά σε φίλες μου που ήταν μορφωμένες «Δεν έχω το απολυτήριο, μήπως το δίπλωμα οδήγησης κάνει;», το διακωμωδούσα, όμως το έφερνα μέσα μου βαρέως». (...) Η ίδια παροτρύνει σε όποιον το θέλει πραγματικά να μη χάνει ούτε στιγμή. (...)

Η κ. Κ.Μ., διευθύντρια στο 1ο ΣΔΕ Νεάπολης και το πρώτο ΣΔΕ στην πόλη μας, εξηγεί τι σημαίνει πρακτικά η δεύτερη ευκαιρία που προσφέρουν τα σχολεία αυτά. «Πρόκειται για κάτι πάρα πολύ σημαντικό, ειδικά τα τελευταία χρόνια, από τότε που άλλαξε ο νόμος και θα πρέπει για οποιαδήποτε εργασιακή σχέση, σύμβαση με Δήμο ή οτιδήποτε άλλο να υπάρχει Υποχρεωτική Εκπαίδευση, δηλαδή απολυτήριο Γυμνασίου. Καταγράφουμε μια μεγάλη αύξηση στο μαθητικό μας δυναμικό. Έρχονται, «αναγκαστικά», αλλά στη συνέχεια παθαίνουν μια «μετασχηματίζουσα μάθηση» όπως λέμε εμείς, δηλαδή, αλλάζει η στάση τους στη μάθηση, απέναντι στο σχολείο και γενικότερα στην εκπαίδευση. Γι’ αυτό, οι περισσότεροι απόφοιτοί μας συνεχίζουν και στο Λύκειο, σε διάφορα είδη Λυκείου, φυσικά, Λύκειο Δεύτερης Ευκαιρίας δεν υπάρχει. Πολλοί λίγοι είναι αυτοί που συνεχίζουν σε Γενικό Εσπερινό Λύκειο, η πλειονότητα κατευθύνεται σε ΕΠΑΛ».

Τα ΣΔΕ 74 στον αριθμό σε πανελλήνιο επίπεδο και 12 εντός σωφρονιστικών καταστημάτων παλεύουν να καλύψουν τις αυξημένες ανάγκες της χώρας για βασική εκπαίδευση άνω των 18.  (...) «Έχουμε τη δυνατότητα να είμαστε ευέλικτοι κι αυτό είναι δυνατό όπλο για τους εκπαιδευτές γιατί μπορούν να αφουγκραστούν τις ανάγκες των εκπαιδευομένων. Η ύλη και όλη η εκπαιδευτική διαδικασία μπορεί να βασιστεί στις ανάγκες των εκπαιδευομένων. Αυτό είναι αισιόδοξο, γιατί δημιουργεί κατευθείαν το αίσθημα, ότι αυτό που ακριβώς χρειάζομαι αυτό μαθαίνω. Μαθαίνουν, στην ουσία πώς να μαθαίνουν, κάτι ουσιαστικό στην εκπαίδευση ενηλίκων. Τους παρέχουμε τα εφόδια για να μπορούν να μάθουν μόνοι τους». Οκτώ γραμματισμοί, αποτελούν το μαθησιακό πρόγραμμα του ΣΔΕ.  «Ο μέσος όρος ηλικιών μας είναι 41 χρονών, ενώ απευθυνόμαστε σε άτομα 18 χρονών, συνήθως οι ηλικίες που έρχονται είναι 35-45. Πολλοί, απέκτησαν το απολυτήριο Δημοτικού με εξετάσεις προφορικές που σημαίνει ότι έχουν αυξημένες ανάγκες και στη γλώσσα και στα μαθηματικά. Άρα, έχουμε τον ελληνικό γραμματισμό, τον αγγλικό, τον πληροφοριακό, ό, τι έχει σχέση με υπολογιστές, τον περιβαλλοντικό, περιβάλλον και περιβαλλοντική συνείδηση, τον επιστημονικό που αναφέρεται σε βασικές έννοιες φυσικής, χημείας, βιολογίας και γεωγραφίας, τον κοινωνικό, για τους νόμους, τα δικαιώματα, το σύνταγμα, την πολιτισμική αισθητική αγωγή που σχετίζεται με τις τέχνες δηλαδή και τον αριθμητικό γραμματισμό, τα μαθηματικά. Οκτώ αντικείμενα. Μια μέρα την εβδομάδα έχουμε εργαστήρια που είναι διαφορετικά κάθε χρόνο ανάλογα με τα ενδιαφέρονται εκπαιδευομένων και εκπαιδευτών. Διαθέτουμε ένα μεγάλο εύρος εργαστηρίων, από θεατρικό, σκάκι, παιχνίδια φαντασίας και μνήμης, ηλεκτρονική εφημερίδα, το «διαμορφώνω και παρεμβαίνω μέσα στον χώρο που ζω», «ιστορία της πόλης μέσα από πάρκα», πώς μπορώ να αναπαραγάγω το δικό μου μυθιστόρημα και πολλά άλλα. Εμείς και πολλά άλλα ΣΔΕ φροντίζουμε να πραγματοποιούμε πολλές εκπαιδευτικές επισκέψεις. Αντί, λοιπόν, να κάνουμε το μάθημα στο ωράριο λειτουργίας του σχολείου, πραγματοποιούμε επισκέψεις σε διάφορους χώρους πολιτισμού, τέχνης, γραμμάτων και αθλητισμού και οτιδήποτε θεωρούμε ότι μπορεί να αποτελέσει ερέθισμα για γνώση και για εμπειρία, το οποίο μετά λειτουργεί ανατροφοδοτικά την ώρα του μαθήματος». Ο πολυπόθητος στόχος σύνδεσης σχολείου και αγοράς εργασίας φαίνεται να επιτυγχάνεται στα ΣΔΕ. «Εξαιρετικά σημαντικός είναι και ο ρόλος του Συμβούλου καθώς έχουμε Σύμβουλο Σταδιοδρομίας ο οποίος κατά τη διάρκεια της φοίτησης των εκπαιδευομένων προβαίνει σε καταγραφή δεξιοτήτων και γενικά ό,τι έχει σχέση με αιτήσεις, με συμβάσεις, με εργασιακούς χώρους απευθύνεται ο ίδιος σαν ένας σύνδεσμος. Από τους βασικούς ρόλους του Σχολείου Δεύτερης Ευκαιρίας είναι και ο Σύμβουλος Ψυχολογίας, όπως και ο Σύμβουλος Σταδιοδρομίας. Στο πρώτο διάστημα, οι Σύμβουλοι μπαίνουν στα Τμήματα και ενημερώνουν για τον ρόλο τους.  Ο Σύμβουλος Σταδιοδρομίας δουλεύει δεξιότητες κατά τμήμα. Ο Σύμβουλος Ψυχολογίας δουλεύει ενίσχυση ομάδας, διαχείριση συναισθημάτων. Κάθε εκπαιδευόμενος έχει τη δυνατότητα να κλείνει ατομικά ραντεβού για οποιοδήποτε θέμα τον αφορά. Οπότε μες στη χρονιά, οι Σύμβουλοι απασχολούνται με ατομικά ραντεβού». Είμαστε στο 1ο ΣΔΕ Θεσσαλονίκης Νεάπολης, το 1ο σχολείο που ιδρύθηκε στη Θεσσαλονίκη το 2001. «Πριν από τα 4 χρόνια είχε γίνει μια καταγραφή και είχαμε καταφέρει να εντοπίσουμε 20 άτομα που κατάφεραν να περάσουν και στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Τα τελευταία χρόνια, εγώ είμαι στον 8ο ,αποφοιτούν γύρω στα 50-55 άτομα και συνεχίζουν στην επόμενη βαθμίδα, στο Λύκειο, γύρω στα 40-45 άτομα». Οι περισσότεροι άνθρωποι είχαν μια αρνητική εμπειρία από το σχολείο γιατί παλιότερα υπήρχε ένα πιο αυστηρό πλαίσιο αλλά και οι πιο πολλοί από αυτούς δεν ήταν οι επιμελείς μαθητές. «Ανήκαν στους «μη βολικούς» μαθητές για το εκπαιδευτικό σύστημα. Η αγωνία, ο φόβος τους ήταν «θα μ’ αποδεχτούν τώρα, θα τα καταφέρω, θα μπορέσω να είμαι συνεπής, θα καταλαβαίνω τι λένε;». Πέρα από την ομαδική συνέντευξη με τους πιθανούς εκπαιδευόμενους γιατί έτσι επιλέγονται, εγώ κάνω μαζί τους και μια ατομική συνέντευξη. Θέλω να γνωρίζω τον καθένα προσωπικά αλλά και να υπάρχει μια πιο ουσιαστική δέσμευση απέναντι στη σχέση τους με το σχολείο. Σ’ αυτές τις «συναντήσεις», ομολογώ ότι είναι συγκλονιστικός ο τρόπος με τον οποίο σκέφτονται για τον εαυτό τους και συχνά κάνουν και μια αναδρομή στη ζωή τους. Υπάρχουν πάρα πολλές περιπτώσεις ανθρώπων που μεταλλάχθηκαν εδώ. Μια από αυτές τις περιπτώσεις είναι και η κ. Σ.Σ. την οποία συναντήσατε πιο πριν. Όταν ήρθε περνούσε μια βαριά κατάθλιψη, ήταν ένας άνθρωπος και είναι πολλοί έτσι που ήταν πριν το τέλος. Όταν αποφοίτησε ήταν ένας άλλος άνθρωπος που ξαναγεννήθηκε. Για εμάς, αυτό είναι τεράστια ικανοποίηση και κίνητρο για να συνεχίσουμε». Η επιλογή των εκπαιδευομένων περνάει από μια συζήτηση που έχει μεγάλη ειλικρίνεια, τονίζει η κ. Κ.Μ. «Ξεκινάμε με τα βασικά, αναφερόμαστε στην οικογένειά τους μετά μιλάμε για το σχολείο και κάνουμε μια αναδρομή στο παρελθόν. Πολλές φορές αυτοκατηγορούνται, «δεν τα έπαιρνα τα γράμματα, δεν είχα μυαλό». Υπάρχουν και συγκλονιστικές μαρτυρίες όπου λένε ψέματα στα παιδιά τους και στη διάρκεια της χρονιάς αποκαλύπτουν την αλήθεια, καλούν τους δικούς τους στις εκδηλώσεις και εκεί το κλίμα είναι συγκινητικό. Δεν τίθεται όριο ηλικίας στην επιλογή, αν και σύμφωνα με την οδηγία της Γενικής Γραμματείας προτιμάται η παραγωγική ηλικία, όπου έχει αυξηθεί το όριο και είναι μέχρι τα 45. Εμείς, ωστόσο, επιλέγουμε και κάποιες μεγάλες ηλικίες εφόσον μας αποδείξουν ότι είναι συνεπείς. Θεωρούμε ότι αυτοί είναι και το ισχυρότερο κίνητρο γι’ αυτούς που είναι πολύ μικρότεροί τους. Πριν από 2 χρόνια αποφοίτησε ο μεγαλύτερος εκπαιδευόμενος που είχαμε, 78 χρονών. Ήταν μια ιδιαίτερη περίπτωση ανθρώπου που παρακινήθηκε να έρθει στο σχολείο από την Ένωση Ελλήνων Λογοτεχνών. Γράφει βιβλία και  δεν είχε πάει ποτέ σχολείο. Ήταν από τους πιο επιμελείς μαθητές μας με μηδενικές απουσίες. Κάποια στιγμή, τον πρώτο χρόνο φοίτησης, ήθελε να τα παρατήσει, μετά τη συζήτησή μας όμως, σκέφτηκε «αν τα παρατήσω εγώ, τι παράδειγμα θα δώσω στους άλλους που είναι μικρότεροι; Αφού έρχεται ο κ. Φ. και μπορεί, άρα μπορούμε κι εμείς, θα λένε». Αυτό που τονίζω, συχνά στους εκπαιδευτές που έρχονται εδώ είναι να ενισχύσουν τη σχέση με τους εκπαιδευόμενους, να τους στηρίζουν ψυχολογικά, η γνώση έρχεται μετά. Είναι ουσιαστικό να πάρουμε τις εμπειρίες του εκπαιδευόμενου και να φέρουμε τη γνώση μέσα από αυτές. Έτσι, θα αισθανθούν χρήσιμοι και θα συμμετέχουν ενεργά στην εκπαιδευτική διαδικασία. Αν δεν τους εμπλέξεις γρήγορα δεν μπορούν να παρακολουθήσουν πάνω από 7 λεπτά». Αυτό που πάντα θα συγκινεί τη διευθύντρια είναι το έμψυχο υλικό, οι ίδιοι οι εκπαιδευόμενοι. «Οι εκπαιδευόμενοι από την αρχή μέχρι το τέλος. Με συγκινεί από το πώς έρχονται και το πώς φεύγουν. Αλλά και το μετά γιατί συναντιόμαστε συχνά, μαθαίνω για τη ζωή τους. Είναι τρομερό, δεν σταματούν να κάνουν πράγματα. Δίνουν ένα αισιόδοξο μήνυμα. Ποτέ δεν πρέπει να εγκαταλείπεις την προσπάθειά σου. Είναι μια δεύτερη, συνειδητή ευκαιρία ζωής».

Η κ. Α.Χ., μοιράζεται τη δική της εμπειρία. «Πάντα το ήθελα και δεν ήξερα αν μπορώ να πάω σε ένα σχολείο που να μπορέσει να με βοηθήσει. Ο γιος μιας φίλης μου φοίτησε στα ΣΔΕ φυλακών. Άκουσα τα καλύτερα και μετά γράφτηκε μια φίλη μου. Όταν, λοιπόν, πληροφορήθηκα για το Σχολείο Δεύτερης ηλικίας, ξετρελάθηκα, σε 2 χρόνια θα έβγαζα το Γυμνάσιο. (...) Ο τρόπος μάθησης, όμως, είναι πολύ ωραίος γιατί μας διδάσκουν σαν μεγάλους ανθρώπους, μας ακονίζουν το μυαλό». «Νιώθω ότι έχω γίνει πιο εύστροφη, μπορώ να σταθώ πιο καλά, αλλιώς μιλάς όταν έχεις μάθει κάτι κι αλλιώς όταν δεν το ξέρεις», συνεχίζει η Α.Χ. Για την ίδια, το ΣΔΕ μοιάζει σαν μια κοινωνική συγκέντρωση που μαθαίνουν, συζητούν, ανταλλάσσουν ιδέες. «Είναι καλό να το μάθουν όλοι, να ακουστεί. Δεν αρκεί να το μαθαίνουμε τυχαία από γνωστούς, χρειάζεται πληροφόρηση. Εγώ το βροντοφωνάζω από τη μέρα που ήρθα, προσπαθώ να πείσω και φίλες μου να το τολμήσουν. Ξέρετε, ποτέ δεν πήγα στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου, στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ, στο Μουσείο και τα ξαναζώ τώρα μέσα από το σχολείο». Η Α.Χ., παράτησε το σχολείο σε μια εποχή που οι προτεραιότητες ήταν άλλες. (...) «Να έρθει, όποιος το επιθυμεί! Θα βρει τόσο ενδιαφέροντα πράγματα, δεν είναι χρόνος χαμένος. Εδώ, αισθάνομαι ότι έρχομαι σε φίλους, μαθαίνω πράγματα».

Η κ. Τ.Κ. είναι μόλις 40 ετών και έχει τρία παιδιά. (...) Οι δουλειές με τις οποίες καταπιάστηκε δεν την έφεραν αντιμέτωπη με το θέμα του απολυτηρίου. «Δούλεψα σε βιοτεχνία, στο Δήμο Θεσσαλονίκης, αλλά πάντα έψαχνα κάτι που να με αντιπροσωπεύει. Το κουβαλούσα μέσα μου, το ήθελα. Αν είχα έγκαιρη πληροφόρηση, θα το επιχειρούσα νωρίτερα». «Ήθελα να κάνω πράγματα στη ζωή μου και για κάποιο λόγο σταματούσα. Αυτή τη φορά το πήρα τελείως απόφαση ότι θα το ολοκληρώσω», μας λέει με σιγουριά. «Ξέρετε, τα όνειρα δεν τελειώνουν ποτέ. Αν το βάλεις στόχο, πιστεύω θα το πραγματοποιήσεις. Με τρία παιδιά που μαλώνουμε καμιά φορά για τις δουλειές του σπιτιού όταν δεν προλαβαίνω και έχω και τύψεις που αφήνω τη μικρή μόνη τα απογεύματα, κι όμως είμαι εδώ».

Η περίπτωση του κ. Ι.Κ. είναι διαφορετική.«Χρειάστηκα το απολυτήριο για κάποια δουλειά. Δεν γνώριζα τα ΣΔΕ, με πληροφόρησε κάποιος γείτονας που είχε φοιτήσει. Ενώ στην αρχή με ενδιέφερε το απολυτήριο για τη δουλειά, στην πορεία άλλαξε ο τρόπος σκέψης μου. Σκέφτηκα ότι δεν έπρεπε να είχα σταματήσει το σχολείο και ότι θα συνεχίσω, αν τα καταφέρω και στα ΕΠΑΛ». Δεν υπήρχε κάποιος σοβαρός λόγος που διέκοψε το σχολείο, όπως μας αποκαλύπτει ο ίδιος. «Έβλεπα φίλους από προβληματικές οικογένειες να δουλεύουν και να βγάζουν χρήματα και μου φάνηκε δελεαστικό». Το στίγμα της έλλειψης γνώσεων εμφανίζεται πολλές φορές στα πιο μικρά, καθημερινά πράγματα, «όταν πήγαινα σε μια Δημόσια Υπηρεσία και έπρεπε κάτι να γράψω, εκεί, ήξερα ότι δεν μπορούσα, ένιωθα άσχημα». Ο κ. Ι.Κ. κατάφερε να πείσει και την αδερφή του να φοιτήσει σε Σχολείο Δεύτερης Ευκαιρίας καθώς η δική του δεύτερη ευκαιρία μεταφράζεται κάπως έτσι:  «να προσπαθώ, να μαθαίνω και πάλι, να διαβάζω. Το αγαπημένο μου μάθημα είναι τα μαθηματικά και η πληροφορική αλλά, τελικά, όλα όσα κάνουμε εδώ».

*Το Σχολείο Δεύτερης Ευκαιρίας είναι ένα καινοτόμο δημόσιο σχολείο εκπαίδευσης ενηλίκων, με συνολική διάρκεια φοίτησης 2 σχολικά έτη. Απευθύνεται σε πολίτες ηλικίας 18 ετών και άνω, οι οποίοι δεν έχουν ολοκληρώσει την υποχρεωτική εννιάχρονη εκπαίδευση. Με την επιτυχή ολοκλήρωση της φοίτησης παρέχεται τίτλος σπουδών ισότιμος με το απολυτήριο Γυμνασίου.

Πηγή: lifo.gr 

ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΝΕΑΣ ΓΕΝΙΑΣ ΚΑΙ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ